100 Jahre Grundrechte in der iranischen Verfassung
Am 07. Oktober 1907 trat der Grundrechtsteil der iranischen Verfassung nach der Konstitutionellen Revolution (1906) in kraft. Es wurden Grundrechte wie das Wahlrecht, Versammlungs– und Vereinigungsfreiheit, Pressefreiheit, Briefgeheimnis, Eigentumsrecht u.a. verabschiedet. Die konservative Geistlichkeit leistete vor allem gegen das Gleichheitsprinzip Widerstand („Wie kann ein Ungläubiger die gleichen Rechte haben, wie ein frommer Muslim?“). Auch der Satz „alle Macht geht vom Volke aus“ (§ 26, Satz 1) wurde beanstandet („Gott ist der einzige Gesetzgeber“). Weiter wurde die Errichtung von säkularen Schulen (§ 19) gegen den Widerstand dieser Kreise durchgesetzt. Statt „Konstitution“ verlangten diese die Herrschaft der „Shariat“. 77 Jahre später wurden diese „Verluste“ nachgeholt. Die progressive Geistlichkeit kämpfte aber schon damals aktiv für die Grundrechte.
Iran war im asiatischen Maßstab (und sogar im Vergleich zu manchen europäischen Staaten) ein Vorreiter für die Erkämpfung von Grundrechten. So enthielt damals die deutsche Reichsverfassung von 1871 keinen Grundrechtsteil („Einheit vor Freiheit“). Grundrechte wurden erst am 11. August 1919 in die Weimarer Rechtsverfassung aufgenommen.
صد سال پس از تصویب آزادی های مدنی و حقوق اساسی در ایران
15 مهرماه مطابق است با صدمین سال تصویب متمم قانون اساسی مشروطه ایران که درآن حقوق و آزادی های اساسی شهروندان برسمیت شناخته شده است. اراده ملت به عنوان تنها منشأ قدرت، تساوی دربرابر قانون،آزادی مطبوعات، اجتماعات، احزاب، پست و مکاتبات، تأسیس مدارس دولتی غیردینی و … باوجود مقاومت شدید بخشی از روحانیت به تصویب رسید. دراصل 26 آمده است: »قوای مملکت ناشی از ملت است« همچنین آمده است: »اهالی مملکت ایران در مقابل قانون دولتی متساوی الحقوق خواهد بود.« (اصل 8) و »افراد مردم از حیث جان و مال و مسکن و شرف محفوظ و مصون از هرنوع تعرض هستند. ومتعرض احدی نمی توان شد مگر به حکم و ترتیبی که قوانین مملکت معین می نماید.« (اصل 9) پدران ما 100 سال پیش دراین قانون اساسی از قبول مرجعی بالا تر از اراده مردم خود داری کرده و دربرابر نیروهای محافظه کار بادادن خون و جان خود مقاومت کردند . باید ازاین دستاورد گرانبها پاسداری کرد. در اصل 12 آمده است: »حکم و اجرای هیچ مجازاتی نمی شود مگر به موجب قانون.« تکیه براین اصل از این جهت بود که تا آن زمان مخالفین دولت بدون تعریف دقیق حقوقی از میزان و نوع جرم شان تحت عناوینی چون »اراذل و اوباش« درملأ عام به دار آویخته شده و مردم به تماشای آنها دعوت میشدند! همچنین حکام به مطبوعات »اجازه« میدادند که در باره موضوعی بنویسند، یا ساکت بمانند .
حقوق اساسی ملت در آن زمان در کشورهای آسیایی و خیلی از جوامع اروپایی هنوز بیگانه بود. آلمان 12 سال بعد ازایران یعنی در سال 1919 برای اولین بار حقوق اساسی فوق را در قانون اساسی خود وارد کرد